Lezing over muziek in de tuinen van Versailles door Henk Teunen

Lezing:  Dinsdagmiddag 14 september 2021,  wordt een lezing gehouden over Muziek in de tuin van Versailles door de heer drs. Henk Teunen. Henk Teunen studeerde Filosofie aan de UVA en geeft al vele jaren lezingen en cursussen in Filosofie en Kunstgeschiedenis.                                                                                                                                      
 “De tuin van Versailles is geboren uit de muziek zoals Venus uit de zee.... De feesten van Lodewijk XIV gaven vorm aan de tuin en de tuin op haar beurt vormde het beeld van de feesten” zegt Philippe Beaussant in zijn boek “Les Plaisirs de Versailles”. De feesten die Lodewijk XIV en zijn regering organiseerden zijn een uitdrukking van hun macht maar ondergroeven ook die macht.
In 1661 werd de jonge koning Lodewijk XIV uitgenodigd voor een groot feest ten huize van zijn minister voor financiën Foucquet, met 7000 andere gasten. Foucquet had een vermogen uitgegeven aan een nieuw landgoed, kasteel en tuin, waarvoor drie dorpen moesten wijken. Kasteel, inrichting en tuin zijn ontworpen door drie jonge kunstenaars, die een geheel nieuwe stijl hebben neergezet, een koning waardig. Foucquet dacht dat de koning vereerd zou zijn als hij een feest ter ere van de koning liet geven. Lodewijk 14 had echter al lang vernomen dat een groot deel van het geld voor het landgoed en het feest afkomstig was uit de staatskas. Enkele dagen na het feest werd Foucquet gevangen genomen. Dat was al voor het feest door de koning gepland! Door Lodewijk XIV werd het grandioze landgoed “Vaux le Vicomte” zeer nauwkeurig bekeken. 
Daarna nam hij de drie verantwoordelijke kunstenaars in eigen dienst, liet meer dan 1000 bomen meenemen plus schilderijen, tapijten en meubels en besloot tot de verbouwing van Versailles in 1661. 
De leiding over het project kregen de drie kunstenaars: de architect Louis Le Vau, de schilder Charles Le Brun en de tuinarchitect André le Notre. Naast hen werkten tienduizenden arbeiders mee.
 Het paleis en de tuinen van Versailles horen tot de indrukwekkendste kunstwerken van de wereld. Hoewel er in 1660 al een klein kasteeltje stond kunnen we rustig stellen dat Versailles, paleis en tuin, de nalatenschap is van één man: koning Lodewijk XIV. Versailles is zijn levenswerk. De kunstenaars die het schiepen wekten ook een nieuwe stijl tot leven die zijn naam kreeg: “Louis XIV stijl”, de belangrijkste stijl in de Franse barok.
In de lezing komt aan de orde: de voorgeschiedenis, met een bezoek aan het landgoed Vaux le Vicomte , de motieven voor de bouw van Versailles, de uitvoering, de verschillende kunstenaars. Men bezocht de tuin voor grootschalige culturele evenementen, maar ook voor alledaags vermaak: een spelletje schaak, verstoppertje of een wandeling. De beroemde schrijver Molière schreef toneelstukken en de componist Luly muziek voor de meerdaagse evenementen. De plafondschildering van Charles Le Brun in de Spiegelzaal heeft nog een verrassing: hij blijkt over ons te gaan, over de Nederlanden. Het paleis en de tuin van Versailles waren in de tijd van Louis XIV onderdeel van een door de koning en zijn regering centraal gestuurde beeldvorming, die noodzakelijk werd gevonden om “de onderneming van de koning ” in het zadel te houden zoals de minister Colbert het uitdrukte.
VVB Hanneke van den Boomen